ŞAMPANYA (Champagne)

Bu yazımda Tarihin Belirli bir kısmından itibaren önce dini yerlerin daha sonra ise kutlamaların vazgeçilmez içeceği olan Şampanya'nın tarihine bakacağız.

Orta çağ döneminde gerek haçlı seferleri gerek coğrafi savaşlar olsun, savaşlarla dolu yıllarda askerler ve halk değerli eşyalarını ve mülklerini kiliseye bırakırlardı. Bu sebepten ötürü Orta çağ dönemi bağ, bahçe gibi yerlerin bakımı işleyişi ve şarap üretimi kilisenin elindeydi. Savaşlardan geri dönemeyenlerin malları kiliselere kalınca Champagne bölgesi siyasi ve dini anlamda XVII. yüzyıla kadar en etkili çağını sürdürmüştür.
Şampanya'nın atası ve bulucusu olarak bilinen Dom Pierre Perignon tanınmış bir ailenin oğlu olup daha genç yaşta rahip olma isteği ile herkesi şaşırtmıştır. 1668 yılında daha 30 yaşındayken manastırın hem mali işlerinden hem de bağların işleyişinden sorumlu hale gelir. Bilinen rivayete göre gözlerini bir hastalıktan dolayı kaybeder ama tat ve koku yeteneği çok gelişmiş düzeydedir. Öyle ki bir üzümü tattığında hangi bağda yetiştiğini söyleyebilirmiş. O zamanlarda şarabın köpürmesi pek istenilen bir şey değildi bu yüzden Champagne bölgesi şarabın köpürmesini engellemek için çok uğraşlar vermiştir. Fakat verilen uğraşlar karşılıksız kalınca bu sefer Dom Perignon ve o dönemin rahibi kontrollü köpüklü şarap üretimine yönelirler. Ürettiği ilk şarabı tadan Dom Perignon hemen yardımcılarına seslenir; "Çabuk gelin, Yıldızları tadıyorum..." sözü tarihe geçmiştir. Dom Perignon şarap bulunan şişelere biraz pancar şekeri, biraz da maya kattıktan sonra şişenin ağzını mantarla kapatıp ikinci defa mayalanmaya bırakmıştır. Böylece Şampanya ortaya çıkmıştır.

Şampanya'yı kendine özel kılan özellikleri vardır; Şampanya, hafif ve köpüklü bir şarap çeşididir. Ancak bir şaraba şampanya denilebilmesi için Fransa’nın Champagne Bölgesinde üretilmesi, üretiminde Pinot Noir, Pinot Meunier ve Chardonnay üzümlerinin kullanılması ve önce fıçıda daha sonra da şişede fermente edilmesi gerekmektedir. Bu özellikleri karşılamayanlar ise köpüklü şarap olarak geçer, daha çok kutlamalarda ve özel günlerde patlatmak için kullanılır. Oysa Şampanya'nın patlatılması ya da çalkalanması hiç hoş görülmez hatta şampanya'ya yapılan bir saygısızlık olarak da nitelendirilebilir. İtalya'da üretilen köpüklü şaraba "Spumante", Almanya'da üretilene "Sekt", İspanya'da üretilene ise "Cava" ismi verilir. Biten şampanya şişesi buz kovasına ters bir şekilde yerleştirilmez. Bu hem şampanyaya hem de birlikte içilen insanlara saygısızlık anlamına gelir. Şampanyada aynı zamanda şaraplarda yapıldığı gibi bardak da çevrilmez. Fransa’da bu "şampanyayı dövmek" olarak adlandırılır. Her yıl üretilen şampanya, o yılın mahsul kalitesi çok iyi ise “Vintage” olarak adlandırılır. Bu şaraplar kıymetlidir. Mahsul ürünü olmayan, birkaç yılın mahsulü harmanlanarak üretilen şarap ise “Nonvintage”dır. Gündelik kullanıma uygundur. Bu bilgilerin ardından okuyan herkese Yıldızları yudumlaması dileklerimle, İyi günler dilerim...